Mutlak Butlan, Nisbi Butlan ve Yokluk Kavramı Ne Demektir?

 

Butlan Nedir? 

Butlan nedir? Arapça kökenli bir kelime olan butlanın anlamı geçersiz olmak anlamına gelir. Hükümsüzlük anlamı taşıyan ve hukukta pek çok hususta kullanılan bu anlam oluşan eksikliğin ve bozukluğun nedeniyle olayın geçersiz yani hükümsüz olması anlamına gelir. Hukukta pek çok olayda, ilgili sözleşmelerde ve davalarda yer alan butlan kavramnı daha açık şekilde detaylandırmak gerekirse;

●       Hukukta iki farklı şekilde bulunan butlan kısaca işlemin ilgili kurucu unsurlarında bir eksikliğin olmaması durumunda bile ilgili hususun geçerli sayılmaması olarak ifade edilebilir.

●       Mutlak butlan ve Nisbi butlan olarak ikiye ayrılan bu hukuki durumların ayrıştırılmasında kullanılan kelime çoğu kişinin merak ettiği kavramlardan biridir.

●       Butlan çeşitlerinden olan mutlak butlana örnek vermek gerekirse resmi nikahlı bir kişinin tekrardan nikah kıymak istemesi durumu mutlak butlan durumunu net şekilde ifade eder.

Bu kavram hükümsüzlük ve durumun geçersiz sayılması anlamını taşısa da iki farklı şekilde ayrıştırılırlar. Mutlak butlan ve nisbi butlan olarak hukuk işlemlerinin temelinde yer alan eksiklik ya da bozukluk durumuyla ilgili hususun geçersiz sayılması anlamı taşır.

Hukukta Butlan Ne Demektir?

Hukukta butlan ne demek bu soru pek çok kişinin merak ettiği soru tiplerinden biridir. Hukukta butlan ilgili olayın hükümsüz olmasıdır. Arapça kökeninden gelen bir sözcük olan butlan,  hukukun temelinde yer alan pek çok kavramdan bir tanesidir. Butlan ne demektir  bu soru genel olarak medeni hukuk ve borçlar hukukunda sıklıkla yer alan kavramlardan biridir.

Butlan çeşitleri ikiye ayrılır. Nisbi butlan ve mutlak butlan olarak ikiye ayrılan bu kavramı daha kapsamlı şekilde aşağıda incelemek mümkündür.

Mutlak Butlan Nedir?

Mutlak butlan kesin hükümsüzlük durumunda söz konusu olan bir durumdur. İlgili durumun olumlu şartlar neticesinde bile geçersiz sayılması durumu mutlak butlana örnektir. İlgili hükümsüz olan durumun geçerli sayılması adına yapılması gereken belli şartlar bulunmaktadır. Kamu düzenine, kanunda yer alan ilgili  emredici hükümlere ve kişilik hakkı ve ahlaka uygunsuz olmaması gerekir. Ancak bu şekilde butlan yani hükümsüzlük durumu ortadan kaldırılabilir.

Mutlak butlan ilgili düzenlenen işlemin kanun hükümlerine uygun olmayacak şekilde ilgili düzeltme imkanını söz konusu olmaması durumunda ortaya çıkan bir kavramdır. Mahkemede olan uyuşmazlık davalarının pek çok mutlak butlan sayılır. İlgili işlemin devam edebilmesi için yeniden kanunun emredici hükümlerine uyumlu olacak şekilde işlemin tekrar edilmesi gerekir.

İlgili işlem mutlak butlan durumunda geçersiz olduğunda dahi benzer bir amaca uygun olan başka bir ilgili işlemin geçerli sayılması durumunda geçersiz olan durum geçerli olan durumun yerine geçerek tahvil adı verilen işlem bu şekilde yerine getirilmiş olur.

Aşağıda maddeler halinde mutlak butlanın olmasına ilişkin ilgili sebepler yer alır. Bu sebepler mutlak butlana örnek olarak da verilebilir.

●       Evlenecek çiftlerin herhangi birinin nikah esnasında evli olması

●       Nikah esnasında çiftlerden herhangi birinin sürekli olarak ayırt etme gücünün bulunmaması

●       Evlilik esnasında çiftlerden herhangi birinin akıl hastalığı konusunda tam ehliyetsiz olup evlilik müessesesini engel teşkil edecek durumda olması

●       Evlilik esnasında evlenmeye engel söz konusu olacak şekilde alt, üst, soy, kan ve benzeri hısımlık bulunması

Yukarı maddelerde bahsi geçen durumlar söz konusu olduğunda Kanuni emredici hükümlere aykırılık söz konusu olduğunda mutlak butlan sayılarak her iki taraf için de bu durumu düzeltme şansı yoktur.

Nisbi Butlan Nedir?

Nisbi butlan pek çok hukuki olayın ve durumun içinde yer alan göreceli hükümsüzlük anlamına gelen ve ilgili yükümlülükler yerine getirildiğinde durumun iptal edilebilirliğinin söz konusu olduğu durumlar anlamına gelir.

Örnek olarak vermek gerekirse ilgili hukuki işlemi tesis ederken aldatılan bir kimse ilgili durumu ispat edip işlemi en başından iptal ederek geçersiz hüküm sağlayabilir.

Nisbi Butlan Nedir Ve Örnekleri?

Nisbi butlan Türk Medeni kanununun 148 maddesinin devamında olan düzenlemelerin neticesinde nisbi butlan hallerine sebep olan ilgili durumlar aşağıda maddeler halinde yer alır.

Bu maddeleri detaylı şekilde incelendiğinde ilgili nisbi butlana örnek olacak durumları fark etmek mümkündür.

●       Kişinin evlenmeyi hayatı boyunca hiç planlamaması ya da evlenmiş olduğu kişiyle hiç evlenmeyi planlamaması durumunda herhangi bir olay neticesinde hataya düşüp bu evliliğe razı olması yani yanılması durumunda nisbi butlan söz konusu olur.

●       Evlenmiş olduğu eşinde olmamasını beklemiş olduğu nitelikler durumunda evlenmesi ve ilgili beklemiş olduğun niteliklerin eşinde olmaması hususunda bununla beraber yaşamayı son derece çekilmez hale getirecek derecede kritik şekilde yanılarak evlenmiş bulunması

●       İlgili kişi karşı tarafın namus ve onuru  hakkında birebir şekilde karşı tarafın bilgisi bulunarak başkası tarafından aldatılarak evlenilmişse

●       Eşinin ya da kendi ad soyunu tehlikeli bir durumdan izleyip ilgili rahatsızlığı saklamış ve bunu neticesinde evlenmiş ise ilgili durumlarda nisbi butlan kararı söz konusu olabilir.

Yokluk Kararı Nedir?

Yokluk kararı butlan kararı ile hemen hemen aynı olsa da butlan durumu söz konusu olduğunda ilgili hakkın kötüye kullanılması yasağının uygulanabileceği yokluk durumu söz konusu olduğunda ise bu durumu kabul görmediği hususlarda söz konusu olur.

Hukuki anlamda ilgili işlemin hiç gerçekleştirilmemiş ya da hiç olmamış varsayılması yokluk anlamına gelir. İlgili bu durum hükümsüzlüğün en ağır türlerinden biridir. Örnek olarak verilmesi gerekirse ilgili bir sözleşmede yasanın aramış olduğu temel şart yoksa bu sözleşme hiç meydana gelmemiş yani yok olarak sayılır.

Pek çok kişinin merak ettiği ve hukuki kavramlar arasında oldukça dikkat çeken yokluk ve butlan kavramları birbirinden farklı durumlar haricinde hemen hemen aynıdır. Yokluk ilgili durumun hiç var olmaması butlan ise ilgili durumun geçersiz ve hükümsüz sayılması anlamına gelir.

 Butlan durumunda hakkın kötüye kullanılması durumunda uygulanırken yokluk ise ilgili durumun mümkün olmadığı her anlamda kabul edilir.

Mutlak Butlan  Nisbi Butlan Ve Yokluk Kavramlarının Farklılıkları Ayrımları Nelerdir?

Nisbi butlan mutlak butlan farkı pek çok kişi tarafından merak edilir. Yapılan hukuki işlemin herhangi bir adımı eksik ise hukuki işlem söz konusu değildir. Doğal olarak ilgili işlemin yok hükmüne çarptırılması söz konusudur.

Bu durumu örnek vermek gerekir ise nikah memurunun huzurunda gerçekleşmeyen ve ilgili belgelerin tamamlanmaması durumunda nikah yok hükmünde sayılarak ilgili nikahın hiç olmadığına kanaat edilir. Butlanda ise hukuki işlemin sonucunda herhangi bir eksiklik ve sakatlık nedeniyle işlemin yok sayılması ya da hükümsüz olması anlamı söz konusudur.

Mutlak butlan ilgili kurucu unsurların herhangi birinde eksiklik, olumsuzluk  yada sakatlık söz konusu olmadan geçerli olma şartlarının söz konusu olmaması durumunda ilgili işlemin geçersiz sayılmasıdır. Nisbi butlanda işlem en baştan beri geçersizdir fakat tarafların irade bildirimi ile ilgili durumun geçerlilik kazanması söz konusudur.

Yokluk, nisbi butlan ve mutlak butlan genel olarak bebek metaforuyla daha kolay bir şekilde açıklanabilir. Yokluk durumunda bebek hiçbir durumda yoktur. Mutlak butlanda da ortada bir bebek vardır fakat bebek ölüdür. Nisbi butlanda ise ilgili bebek sakat olarak doğmuştur. İlgili 3 kavramı bu örnek ile daha kolay bir şekilde anlamak mümkündür.