Uluslararası Hukuk Nedir?

 

Uluslararası Hukuk

Uluslararası hukuk, devletlerin uluslararası ilişkilerini ilgilendiren ve bu ilişkilerin disiplin olmasını düzenleyen kamu hukukun bir dalı olarak tanımlanabilir.

Uluslararası ilişkilerin, hukuksal boyutunun belirlenmiş bir disiplin içerisinde incelenmesi uluslararası hukuk kapsamında gerçekleşmektedir. Uluslararası antlaşmalar, antlaşmalarda kullanılan terimler ve terimlerin anlaşılması için yapılması gerekenler uluslararası hukukun inceleme alanı içerisinde yer almaktadır.

Uluslararası Hukuk Nedir?

Uluslararası ilişkilerin belirlenmiş olan hukuk kuralları çerçevesinde incelenmesini ve düzenlenmesini sağlayan hukuk dalına, uluslararası hukuk adı verilmektedir. Uluslararası hukuk dalı, devletlerarası ve özel hukuk dalı olmak üzere iki kategoriye ayrılmaktadır.

Uluslararası hukuk dalının alt kolu olan özel hukukta, bireylerin ya da şirketlerin gerek birbirleri ile gerekse diğer ülkelerin hukuk kuralları ile ilgili olan tüm yasal süreci ve hukuki ilişkileri düzenlenmektedir. Yine uluslararası hukukun alt kolu olan devletlerarası hukuk da devletlerin birbirleri ile olan hukuki kaideleri ve yasal düzenlemeleri içermektedir.

Özellikle yurtdışında meydana gelen herhangi bir olayın, istenilen şekilde sonuçlandırılabilmesi için uluslararası hukuka uygun olarak hareket edilmesi gerekmektedir. Uluslararası davalar yine devletlerarasında belirlenen uluslararası hukuk kurallarına uygun şekilde görülmektedir.

Uluslararası Hukukun Dalları

Uluslararası hukuk dalı, devletlerin birbirleri ile olan ilişkilerini yasal bir temel üzerinde ve bilimsel bir disipline bağlı olarak ele alır, inceler ve düzenler. Uluslararası hukukun dalları şu şekilde açıklanabilir:

Özel Hukuk

Uluslararası hukukun bir dalı olan özel hukuk, devletler arası kurallardan daha farklıdır. Uluslararası boyut kapsamında hem tüzel kişiler hem de gerçek kişiler arasındaki ilişkileri düzenlemektedir. Uluslararası özel hukuk, farklı ülkelerdeki vatandaşlar arasında meydana gelen uyuşmazlıkların çözülmesi ve hakların belirlenmesini sağlar.

Deniz Hukuku

Uluslararası deniz hukuku, yeryüzündeki suların kullanımı sırasında devletler arasında ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözülmesini sağlar. Deniz hukuku, devletlerin yeryüzündeki sular üzerindeki hakimiyetlerini, sınırlarını de düzenleyerek, belirler. Deniz hukuku, uluslararası hukukun en kapsamlı dallarından biridir. Pek çok ülkenin sıkça yaşadığı kıta sahanlığı sorunları da deniz hukuku kapsamında değerlendirilmektedir.

Hava Hukuku

Uluslararası hava hukuku, devletlerin hava sahası üzerindeki hak ve söz sahibi olduğu bölgeleri düzenleyen ve belirleyen bir alt daldır. Hava sahasının ihlal edilmesi durumunda devletlere yapılacak olan yaptırımlar, uluslararası hava hukuku içerisinde belirlenmekte ve düzenlenmektedir. Deniz hukuku ve hava hukuku, uluslararası hukukun en kapsamlı alt dalları içerisinde yer almaktadır.

Avrupa Birliği Hukuku

Avrupa Birliği, kendine ait adalet sistemine ve ilkelere sahip olan bir sistemden oluşmaktadır. Uluslararası hukukun bir alt dalı olarak Avrupa Birliği Hukuku da üye olan tüm ülkeleri ilgilendiren kuralları düzenler ve uygular.

Ceza Hukuku

Uluslararası ceza hukuku, her devletin ceza hukuku ile benzerlik gösterebilir. Ancak her hukuk sisteminde cezalara verilecek olan yargılamalar farklılık göstermektedir. Bunun için ülkeler arasında ve farklı vatandaşların işlediği suçlar, uluslararası ceza hukuku kapsamında düzenlenmekte ve belirlenmektedir. Suçların veya suç teşkil eden durumların, uluslararası düzeyde ceza ve yargılamalarının sınırları belirlenmektedir.

Konsolosluk Hukuku

Konsolosluk hukuku, devletlerin birbirileri ile olan ilişkilerinin ve gelişiminin takibinin yapılabilmesi için düzenlenen hukuk kurallarını içermektedir. Bu hukuk kuralları hem konu hem de biçim olarak uluslararası hukuk kurallarına uygun şekilde yapılmaktadır.

İnsan Hakları Hukuku

Uluslararası hukukun iç dalı olarak İnsan Hakları Hukuku, kişilerin hak ve özgürlüklerinin uluslararası düzeyde sınırlarının belirlenmesini sağlar. Uluslararası hukuk, insan haklarının savunulması ve düzenlenmesi açısından hukukun en önemli bilim dalı olarak kabul edilmektedir.

Ticaret Hukuku

Uluslararası ticaret faaliyetleri, Uluslararası Ticaret Hukuku kapsamına düzenlenmekte ve belirlenmektedir. Denizaşırı ticari faaliyetler veya ülkelerin komşu ülkeler ile olan faaliyetleri, Uluslararası Ticaret Hukuku ile belirlenmektedir.

Uluslararası Hukuk Kurallarının Oluşturulması

Uluslararası hukuk, ülkelerin, ulusların toplum kurallarını öncelikte tutarak devletin de çıkarlarının korunmasına yönelik kuralları içermektedir. Uluslararası hukuk, hem gerçek hem de tüzel kişilerin ülkeler arasındaki haklarının korunması ve savunulması için oldukça önemlidir.

Devletlerin iç hukuk sistemlerinin oluşturulması ile Uluslararası Hukuk kurallarının oluşturulmasında çok önemli farklılıklar bulunur. Ancak temel olarak iç hukukta bulunan yasama organı ile benzerlikler de taşımaktadır. Uluslararası Hukuk’a göre herkesin, ulusal düzeyde haklarını savunması, koruması ve mahkeme önünde haklarını arama imkanları bulunmalıdır.

İç hukuktan farklı olarak, uluslararası Hukuk’ta herhangi bir yasa koyucu bulunmamaktadır. İç hukuk siteminde her devletin zorunlu olarak bulunması gereken bir yargı mekanizması bulunmaktadır. Ancak uluslararası hukukta, devletin rızasına bağlı olarak uyuşmazlıklar giderilmektedir.

Uluslararası Hukuk sisteminde meydana gelen uyuşmazlıklara tek bir yargı bulunmadığı için yaptırımlar da yine söz konusu olan devletlerin birbiri ile yapacağı görüşmeler sonucunda kararlaştırılmaktadır.

Uluslararası Hukukun Varlığı

Uluslararası Hukuk kuralları genellikle ülkeler arasındaki antlaşmalara ve diplomatik kurallara bağlı şekilde belirlenmektedir. Bunun için tüm devletlerin Uluslararası Hukuku inkar edemeyeceğinin altını çizmek gerekmektedir. İç hukuk sisteminden daha farklı suçları kapsar.

Uluslararası Hukuk’ta önemli olan asıl amaç, devletlerin günlük işlerinin daha rahat ve güvenli bir şekilde yürütülebilmesidir. Uluslararası Hukuk kapsamında görülen davalar için, belirli bir süre zarfından bahsetmek doğru değildir. Özellikle pek çok ülkenin bu hukuk kuralları ve antlaşmalar neticesinde resmi bağlantıları olduğu düşünüldüğünde, her ülkenin iç hukuk sisteminin de incelenmesi gerekmektedir.

Ülkeler arasındaki ihlallerin sonuçlandırılması için ülkelerin yazışmaları, tebligatların ülkelere ulaştırılma ve yanıtlanma süreleri dikkate alınmalıdır. Yurtdışında yapılan ticaretler, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesini ilgilendiren hak ihlalleri, diğer ülkelerdeki yabancı mahkemelerin vermiş olduğu kararların ülkemizdeki temyiz süreçleri için süreler farklılık gösterebilir.

Uluslararası Hukuk kapsamında çözülmesi gereken konular iki ülkenin birbiri ile olan ilişkisini de yakından ilgilendirmektedir. Uluslararası Hukuk için yetkili mahkemeler, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Uluslararası Hakem Komisyonu’dur.